Blog

Stene – magmatske, sedimentne i metamorfne

Stene, isto kao i voda, kruže u prirodi ali mnogo sporo i nepravilno. Kalemegdan sam već pominjao u mojim blog pričicama kao beogradsku lokaciju par excellence kada je dečija paleontologija u pitanju, a to je odličan uvod i za geologiju, jer su te dve nauke neraskidivo vezane.

Piča o stenama obično počinje na teatralan način u hodu Kalemgdanom, često upravo kod crkve Svete Petke i to na takav način da se često i slučajni prolaznici zainteresuju i odslušaju mini predavanje.

Stene prema načinu postanka delimo u tri grupe: magmatske, sedimentne i metamorfne. One tokom dugog geološkog vremena u beskrajnom „ciklusu stena“, prelaze iz jednog oblika u drugi. Ove promene se dešavaju pojednostavljeno u procesima erozije te izlaganju visokim teperaturama/pritisku i obrnuto. Ovde se odlično uklapa izjava oca moderne geologije, Džejmsa Hatona, da nema traga o početku tog procesa kao ni izgleda za njegov kraj.

Sedimentne stijene se formiraju od delova drugih stena ili čak od ostataka biljaka ili životinja procesom erozije i sedimentacije. Nama laicima one su najzanimljivije, jer sadrže fosile. Najpoznatiji predstavnici: krečnjak, peščar, glinovite stene, i stene koje su zapaljive (nafta, asfalt, ugljevi…)

Metamorfne stene nastaju kada postojeće stene bivaju izložene duboko unutar površine Zemlje visokim teperaturama i pritiscima. Najpoznatije metamorfne stene su : kvarcit, gnajs, škriljac i mermer koji je nastao od krečnjaka. Miljenice su planinara, jer se često formiraju na mestima kontinetalnih sudara.

Magmatske stene se formiraju kada se magma ohladi i očvrsne, a to se može desiti iznad ili ispod površine Zemlje. Najpoznatiji predstavnici ove klase stena su bazalt, granit i plovućac. Ovaj poslednji većina vas zna kao „kamen za pete“ koji nastaje od vulkanske pene koja se brzo hladi i tako zarobljava mehuriće gasova u sebi, što mu neretko omogućuje plovnost.

Podeli ovu priču

Nedavne blog priče